Kobiety, które prowadziły modlitwę dla mężczyzn i kobiet.
We wczesnym okresie Islamu i tworzenia się wspólnoty muzułmańskiej istniały kobiety, które wykonywały adhan i wzywały wiernych na modlitwę oraz takie, które prowadziły rytualną modlitwę nie tylko dla kobiet, ale też dla mężczyzn. Szczególnie znana jest tu postać Umm Waraqa bint Abdullah, nauczanej przez samego Muhammada (PzN) i działającej jako przewodniczka modlitwy całego swojego plemienia.
Z kolei Nafisa, znana z przydomków "klejnot wiedzy" oraz "matka bezbronnych", była prawnuczką Hasana, syna Fatimy i Alego. Poślubiła ona Ishaqa, syna Jafara as-Sadiqa. Uważa się, że Nafisa znała na pamięć cały Koran oraz komentarze do niego oraz była tak biegła w wiedzy religijnej, że nawet współczesny jej wielki uczony imam al-Shafi' słuchał jej wykładów oraz podejmował z nią dyskusje. Stopień jego szacunku dla tej świętobliwej kobiety oraz jej wiedzy może być oceniany na podstawie faktu, iż al-Shafi' wspólnie z nią modlił się specjalne modlitwy w miesiącu Ramadan.
Zawsze kiedy al-Szafi' zachorował, wysyłał posłańca do Nafisy prosząc ją o modlitwy i gdy tylko ów wrócił od niej, to zastawał uczonego wyleczonego. Gdy zaś Al-Szafi' ponownie podupadł na zdrowiu i znów poprosił Nafisę o modlitwę, posłaniec powrócił z wiadomością od niej: "Bóg pobłogosławił go przyjemnością ujrzenia Jego szlachetnego oblicza". Al-Szafi' zrozumiał wtedy, że nadchodzi jego czas odejścia z tego świata. Sporządził testament i zobligował Nafisę do wykonania dla niego modlitwy pogrzebowej. Kiedy imam zmarł jego ciało przyniesiono do domu Nafisy, ponieważ była ona tak słaba z powodu nieustannego postu i trwania w modlitwie, iż nie mogła wyjść z domu...
Fragment z "Women of Sufism" A Hidden Treasure
Writings and stories of Mystic Poets, Scholars and Saints
Selected and introduced by: Camille Adams Helminski
Dodatek do powyższego - fatwa dr sheykha Abou El Fadla na temat prowadzenia modlitwy przez kobiety:
Prowadzenie modlitwy przez kobiety, zwłaszcza modlitwy dla mężczyzn, to obecnie bardzo kontrowersyjna sprawa. Najpierw wyjaśnię jaki jest powód przewodnictwa imama w modlitwie, a potem skomentuję kwestię płci.
Ogólnie rzecz biorąc, istnieją 2 główne kierunki dotyczące zakwalifikowania osoby na imama czyli tego, który przewodzi modlitwie, zwłaszcza piątkowej. Pierwszy z nich jest bardziej liberalny, gdyż nie wymaga od kandydata na imama nic więcej poza zdolnością i umiejętnością prowadzenia modlitwy. Taka osoba może być imamem tak długo, jak długo potrafi wykonywać zestaw ruchów niezbędny w modlitwie oraz zna i umie recytować wymagane wersety Koranu.
Drugi i bardziej wymagający kierunek określa cechy, które dają pierwszeństwo i tym samym kwalifikują osoby najbardziej nadające się do tej roli. Imam jest tutaj swego rodzaju nauczycielem wspólnoty, kimś, kto posiada wiedzę i pełni funkcję edukatora w czasie piątkowych modlitw. Dlatego ten drugi kierunek był preferowany przez osoby, które znały na pamięć więcej Koranu niż pozostali, tak aby mogły recytować różne jego części i dać społeczności możliwość słuchania większej ilości sur. Imamem mógł zostać ten, kto znał najwięcej Koranu i potrafił go bezbłędnie i pięknie recytować. Pierwszeństwo kandydowania do funkcji imama miała zatem osoba najbardziej wykształcona w sprawach religii i najbardziej obeznana jeśli chodzi o sprawy i problemy wspólnoty. Taki imam był wtedy w stanie nauczać wiernych w czasie khutby, tłumaczyć im znaczenie sur koranicznych oraz sunny oraz stosować nauki islamu do konkretnych zagadnień, które są istotne dla wspólnoty wiernych.
Pierwszy kierunek w zasadzie nie wymagał od imama nic oprócz prowadzenia modlitwy oraz przypominania ludziom o ich obowiązkach religijnych, drugi zaś wymagał prowadzenia zaawansowanej khutby, która byłaby wstępem do ciekawych dyskusji, a jej tematyka skupiałaby się na najbardziej istotnych problemach danej wspólnoty, z którymi imam musiałby się skonfrontować i starać się je rozwiązać. Dlatego nie wystarczy tutaj tylko znajomość kilku niezbędnych do wykonywania modlitwy sur. Imam, jako przywódca wspólnoty, powinien też powiększać wiedzę swoich wiernych, zachęcać ich do nauki Islamu, dawać dobry przykład i tym samym wpływać na wspólnotę. Zgodnie z drugim kierunkiem, imam odgrywał wiodącą rolę w tworzeniu swojej społeczności, nakazywał czynienie dobra, a nakazywał zła (czyli był odpowiedzialny za moralne przewodnictwo i utrwalanie w wiernych etyki Islamu).
Także drugi z dwóch powyższych kierunków jest o wiele bardziej poprawny i najbardziej wierny duchowi dżumu'a (wspólnoty), a Bóg wie najlepiej.
Teraz, co do kwestii płci.
Nie ma wątpliwości, że zdecydowana większość uczonych wyklucza kobiety jako osoby, które mogłyby przewodzić modlitwie mężczyzn. Są też uczeni, którzy uważają, że kobieta może prowadzić modlitwę dla kobiet, jeśli nie ma w pobliżu żadnego mężczyzny potrafiącego to robić. Inni uczeni są zdania, że kobieta ma prawo przewodniczyć modlitwie kobiet nawet wtedy, kiedy jest obecny odpowiedni mężczyzna.
Sam Koran w zasadzie nie mówi nic na temat, iż tylko mężczyźni mogą prowadzić modlitwę. Sunna też nie wyraża się jasno w tej sprawie, choć istnieją dowody na to, że Prorok (sws) przy więcej niż jednej okazji zezwolił kobiecie prowadzić modlitwę dla wszystkich osób - również mężczyzn - znajdujących się w całym domostwie, w przypadku, kiedy wiedział, że kobieta posiada więcej kompetencji i większą wiedzę w religii.
Do IV wieku hidżry istniały co najmniej dwie szkoły według których kobiety mogły przewodniczyć modlitwom mężczyzn jeśli posiadały większą wiedzę i były lepiej wykształcone. W takich przypadkach mężczyźni stali z boku, tak, aby nie modlić się bezpośrednio za kobietą-imamem. Jednakże te dwie szkoły - (al-Thawri oraz Ibn Jarir) zostały zlikwidowane. Tak więc od IV wieku pozostałe szkoły prawne nie pozwalają już na przewodnictwo kobiet w modlitwie.
Patrząc na dowody, zadać można sobie pytanie: jeśli kobieta potrafi lepiej uczyć i kształcić społeczność muzułmańską przekazując jej wiedzę o islamie , to czy powinno się ją wykluczać tylko dlatego że jest kobietą?
Obecnie, nie prowadzi się już dyskusji na temat czy kobieta może nauczać kobiety i mężczyzn, bo wszyscy zgadzają się w tej kwestii, że może. Pytanie jednak brzmi czy istnieje szczególne wykluczenie kobiet jeśli chodzi o prowadzenie modlitwy? Jeśli tak, to czy dowody na to nie powinny być szczególnie mocne? Jednakże dowody prawa na korzyść niedopuszczania kobiet do roli przewodniczek modlitwy nie są jednoznaczne - jest to bardziej kwestia tradycyjnych praktyk oraz konsensusu mężczyzn niż bezpośrednich dowodów tekstowych.
W związku z tym, priorytetem powinno być to co jest najlepsze dla wspólnoty i w jej interesie. Tak więc jeśli kobieta posiada lepsze wykształcenie i większą wiedzę niż mężczyzna, jeśli kobieta daje wspaniały przykład znajomości Koranu i jego recytacji i posiada cechy, które sprawiają iż jest dla muzułmańskiej społeczności doskonałym nauczycielem Islamu i jego zasad - to nie powinna być wykluczana jako kandydatka na stanowisko imama oraz jako przewodniczka dżumu'a (modlitwy piątkowej) tylko dlatego, że jest kobietą. Zgadzam się jednak z tym, że jeśli prowadzi ona modlitwę dżumu'a to mężczyźni nie powinni stać bezpośrednio za nią - powinna stanąć przed linią mężczyzn stojących z boku.
Powyższy temat jest wciąż kontrowersyjny, ostatecznie Allah (swt) wie najlepiej, a ja mogę się mylić. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji należy zwrócić się do Boga, a potem robić to, co dyktuje sumienie, które jest obrońcą z odpowiedzialności przed Bogiem. Modlę się, aby Bóg nas prowadził do tego, co Jemu się podoba oraz prowadził nas nieustannie swoją Prostą i Sprawiedliwą Drogą.
Sheykh Abou El Fadl
Tłumaczenie ze strony Scholarofthehouse.org
KOBIETA, KTÓRA WALCZYŁA U BOKU PROROKA (sws)...
Nusayba bint Ka'b al-Ansariya - pierwsza kobieta, która walczyła w obronie Islamu uczestnicząc w bitwach. Była jedną z pierwszych kobiet, które przyjęły Islam oraz jedną z dwóch kobiet, która wraz z 70 mężczyznami z Jatribu przysięgła wierność Prorokowi w Aqabie rok przed hidżrą. W skład tej przysięgi wchodziło zobowiązanie do obrony Proroka i z obowiązku tego Nusayba wywiązała się podczas bitwy pod Uhud, kiedy to uratowała mu życie. Muhammad (PzN) powiedział o niej:
"W czasie bitwy pod Uhud, obracając się czy to w prawo czy w lewo, zawsze widziałem ją, walczącą dla mnie"
Nusayba towarzyszyła Prorokowi również w innych bitwach walcząc obok mężczyzn i doskonale posługując się tarczą i mieczem. Powiedziała więc kiedyś Prorokowi, że Koran wspomina przede wszystkim mężczyzn, podczas gdy kobiety pozbawione są znaczenia. Wtedy został zesłany następujący werset:
"Z pewnością wszyscy mężczyźni i kobiety, którzy podporządkowują się Bogu, a także wszyscy prawdziwie wierzący mężczyźni i prawdziwie wierzące kobiety, oraz wszyscy posłuszni mężczyźni i wszystkie posłuszne kobiety, i wszyscy uczciwi i prawdomówni mężczyźni i kobiety (u których czyny idą ze słowami), i wszyscy wytrwali (w posłuszeństwie do Boga, w nieszczęściach) mężczyźni i kobiety i wszyscy pokorni (wobec Boga w sercu i umyśle) mężczyźni i kobiety, i wszyscy dający sadakę (datki na dobroczynnośc i na sprawę Boga) mężczyźni i kobiety, i wszyscy poszczący mężczyźni i kobiety, i wszyscy strzegący swej niewinnosci mężczyźni i kobiety (unikający eksponowania intymnych części ciała), i wszyscy mężczyźni i kobiety rozpamiętujący i wspominający często Boga - dostąpią przygotowanego dla nich przez Boga przebaczenia i wspaniałej nagrody" (Qur'an, sura al-Ahzab, 33:35)
Po śmierci Proroka pozostała wierna religii, lojalna wobec dwóch kolejnych kalifów Abu Bakra oraz Omara ibn al-Khattaba. Jej dalsze losy są nieznane, ale pewne jest, że jest ona obecnie pochowana w Mekce.
”Woman of Distinction - Nusaybah bint Ka’b: The Woman Warrior of Islam,” Al-Shindagah, Sept-Oct 2004, athttp://www.alshindagah.com/septoct2004/woman.html
Jennifer Heath, The Scimitar and the Veil (Mahwah: HiddenSpring 2004).
KOBIETY, KTÓRE BYŁY SZEYCHAMI (uczonymi w Islamie)
Khadija bint Imam Sahnoun - w opinii Imama al-Qadi Iyada była osobą posiadającą ogromną wiedzę, inteligentną i pobożną. Kobiety radziły jej się w sprawach religii i w razie zetknięcia się z trudnymi sytuacjami życiowymi korzystały z jej porad.
Fatima bint al-Mundhir - mężczyźni chętnie przychodzili i brali udział w jej wykładach, a uczeni byli dumni z tego, że to właśnie ona przekazywała i nauczyła ich wielu hadisów.
Fatima Ibn Abbas Abi al-Fath (Umm Zaynab) - szeych Imam ibn Taymiyyah był zachwycony jej wiedzą, jako że znała ona na pamięć większą cześć al-Mughni (Księga fiqhu składająca się z 15 tomów). Opisywana przez Ibn Kathira jako jedna z najbardziej szanowanych kobiet teologów. Była ona doskonałym dowodem na to, że szacunek dla wiedzy oraz tych, którzy ją posiadają nie ograniczała się jedynie do okresu kształtowania się Islamu. Umm Zaynab była podziwiana i szanowana przez mężczyzn. Wiedzę na temat prawoznawstwa zdobywała razem z szeychem Szams al-Dinem i innymi uczonymi.
Szeych al-Dhahabi powiedział o niej:
"Duża liczba kobiet nawróciła się korzystając z jej nauk. Posiadała ogromną wiedzę, była skromna, pomagała ludziom i chętnie udzielała kazań. Cechowała ją bogobojność i zachęcała do czynienia dobra. Kobiety z Damaszku, a potem (kiedy stając się sławną przeniosła się do Kairu) także z Egiptu dzięki niej zmieniły się na lepsze. Miała dobroczynny wpływ na ludzkie serca." (Al-Dhahabi, Dhayl al-‘Ibar, 80; Al-Yafi’I, Mir’aat al-Jinaan, iv. 254. See also al-Dhahabi, al-Juz’ al-mafqood in Siyar a’laam al-nubalaa’, 416.)
Szeych al-Dhahabi opisywał ją także w słowach:
"Odwiedziłem ją i podobał mi się jej charakter, pokora i świadomość Boga. Doskonale znała fiqh. Ibn Taymiyyah, zdumiony jej ogromną wiedzą i inteligencją, nieustannie ją zachwalał." (Al Dhahabi, al-Juz’ al-maqfood min Siyaar A’laam al-Nubalaa’, 416)
Ibn Kathir również mówił na jej temat:
"Była jedną z pełnych zalet, uczonych kobiet. Nakazywała czynienie dobra, a zakazywała zła, przeciwstawiała się odłamowi Islamu jakim była sekta Ahmadiyyah. Krytykowała ich sposób myślenia, obalała ich argumenty zarzucając im innowację (bidaa). Czyniła rzeczy, których nawet mężczyźni nie byli w stanie uczynić." (Ibn Katheer, al Bidaayah wa al-nihaayah, sub anno 714)
Umm Zaynab jest znana jako reformatorka VII-VIII wieku - podobnie jak współczesny jej Ibn Taymiyyah - tak ona była równie ceniona i szanowana. Była wielką uczoną, znawczynią prawa, ascetką, kaznodziejką oraz przywódczynią kobiet swoich czasów.
Nafisa bint Amir al-Mu'minin al-Hasan bint Zayd (patrz też wyżej) - Ibn Kathir wspomina ją jako tą, która czyniła dobro wobec innych, była pobożna oraz posiadala wiele wspaniałych zalet. Była nauczycielką imama asz-Szaafii'ego. Prwdopodobnie była jedną z najlepszych uczonych kobiet, która przybyła do Egiptu przekazywac hadisy. Ibn Kathir pisze:
"Była zamożną kobietą, która pomagała potrzebującym, zwłaszcza sparaliżowanym oraz ciężko chorym, a także pozostałym, cierpiącym na różne przypadłości"
"Kiedy imam asz-Szaaf'ii przybył do Egiptu, pozwalał jej czasem prowadzić modlitwy w Ramadanie" (Ibn Katir, al-Bidaaya ła al-nihaaya)
Al-Yafii' mówi o niej:
"Jest zrelacjonowane, że kiedy imam asz-Szaaf'ii przyjechał do Egiptu,przywołał ją do siebie, aby posłuchać hadisów, a kiedy zmarł to kondukt pogrzebowy przybył do jej domu, aby mogła ona wykonać za niego modlitwę za umarłych" (Al-Yafii', Miraat al-Jinaan, ii.43)
Ibn al-'Imaad mówi zaś o niej:
"Jej relacje z asz-Szaafii'm, przekazywanie mu hadisów, jego prośba do niej wykonania za niego modlitwy pogrzebowej była jednym z największych jej zasług i osiągnięć. To wszystko niezaprzeczalnie wpłynęło na jej sławę, zyskanie poważania i sympatii oraz szacunku wśród jej współczesnych." (ibn al-'Imaad, Shadarat al-Dhahab, ii.21)
Aisha bint Talha - wnuczka Abu Bakra, była nauczana przez Aiszę - żonę Proroka Muhammada (PzN). Abu Zahra - jeden z pierwszych muzułmanów, powiedział: "Słowa Aiszy były cytowane i powtarzane ze względu na posiadanie przez nią prawdziwej wiedzy". Aisza była też znana ze swej urody. Pewnego razu kalif Hisham przywołał ją do sądu, gdzie zaangażowała się w dyskusję ze znamienitymi uczonymi różnych dziedzin nauki. Wywarła tym samym wielkie wrażenie na kalifie, który zachwycony jej wiedzą i umiejętnościami, ofiarował jej 100,000 dirhamów.
Umrah bint Abdur-Rahman - zgodnie z tym co zostało przekazane w hadisach i fiqh, była ona wnuczką jednego ze słynnym towarzyszy Proroka (saws): Asada ibn Zararahy Ansariego. Bukhari nazwał Umrę "sekretarką 'Aiszy" - żony Proroka, której Umrah była jedną z najlepszych uczennic. Jeśli ktoś przesyłał 'Aiszy list lub jakiś podarunek, to robił to za pośrednictwem Umrah.
Imam Ahmad powiedział:
"Była znakomitą teolożką i wielką uczoną. Uczyła się na kolanach 'Aiszy, relacjonowała wiele hadisów, których się od niej nauczyła i była bardzo rzetelna, miała świetną pamięc a narracje przekazane przez nią są akceptowane"
Ibn Habban ma o niej podobne zdanie. Natomiast uczony Ibn Hajr Askalani powiedział o niej, że była jedną z pierwszych uczonych pośród pierwszych muzułmanów oraz była autorytetem w przekazywaniu hadisów 'Aiszy. Ibn Hibban z kolei orzekł, że posiadała ona największą wiedzę jeśli chodzi o hadisy zrelacjonowane przez 'Aiszę, a uczony imam Zuhri powiedział, że kiedy chciał nauczyć się hadisów, to poszedł do Umrah, gdyż kiedy ją spotkał odnalazł ją "zanurzoną w głębi wiedzy".
cdn.
źródło: Women Who Teach Their Husbands, by Bintus Sabeel
Tłumaczenie: Anna Mariyam
